AN I is. [ ər. ] Ən cüzi bir zaman, ləhzə. Mənim xatırımdan pozulmamışdır; Gənclik günlərimin əziz anları (B.Azəroğlu).
AN II f. Yada salmaq, xatırlamaq. Gələcəyə boylandın; Ötən illər içində; Yəqin məni də andın (B.Azəroğlu).
An-2
An-2, Kukruznik — sovet istehsalı olan çoxməqsədli təyyarə. Naqillə möhkəmləndirilmiş qanadlara sahib piston birmühərrikli biplandır. A. D. Şvetsov tərəfindən inkişaf etdirilmiş AŞ-62İR mühərriki ilə təchiz olunmuşdur. An-2 kənd təsərrüfatı, idman, nəqliyyat, təlim, sərnişin təyyarəsi kimi istifadə edilir və bir çox ölkələrin hava qüvvələrinin silahlanmasında yer alır. Bir çox An-2 təyyarəsi 40 ildən çoxdur uçur və onlardan bəzilərinin uçuş müddəti 20 min saata çatır. An-2 universal yüngül təyyarədir.
Qrunt uçuş zolaqlarına qalxma və enmə, kiçik yüklərin daşınması, kənd təsərrüfatında görülən işlər, Şimal ərazilərin kəşfi və tədqiqatı, Sibir və Uzaq Şərq ərazilərinə sərnişin və yüklərin çatdırılması kimi işlər An-2 sayəsində mümkün olmuşdur. An-2 SSRİ-də, Polşada istehsal edilirdi və Çində hələ də istehsalı davam edir. Ümumilikdə, 18 mindən artıq An-2 istehsal edilib və dünyanın 26 ölkəsinə ixrac edilib. An-3 təyyarəsinin peyda olmasına kimi dünyanın ən böyük birmühərrikli biplan təyyarəsi idi.
An-225
Antonov An-225 Mriya (ukr. Мрія - "arzu"; NATO kod adı: Cossack - "Kazak") — dünyanın ən böyük yük təyyarəsi.
1984-1988-ci illərdə Ukrayna SSR-də Antonov konstruktor bürosu tərəfindən Kiyev Mexaniki Zavodunda istehsal edilmişdir. Təyyarənin ilk uçuşu 1988-ci il dekabrın 21-də baş tutmuşdur. Əsas məqsəd böyük raketlərin, kosmik gəmilərin daşınması olmuşdur.
Təyyarənin uzunluğu 84 metr , hündürlüyü 18,1 metr, qanadlarının ucları arasındakı məsafə 88,4 metrdir. Yük kabinəsinin eni 6,4, hündürlüyü 4,4, uzunluğu isə 43 metrdir. Heyətin sayı 7, sərnişin tutumu isə 88 nəfərdən ibarətdir. Təyyarə 450 tonadək yük qaldıra bilir.
== Təyyarənin vurulması ==
27 fevral 2022-ci ildə Ukraynanın xarici işlər naziri Dmitro Kuleba Antonov An-225-in Rusiya-Ukrayna müharibəsi zamanı Rusiya ordusu tərəfindən vurulduğunu bildirdi.
An Ferbasax
I Kennet (ortagel: Cináed I, şot.kelt Coinneach I, ing. Kenneth I) və ya Kennet mak Alpin (ortagel: Cináed mac Ailpin, şot.kelt Coinneach mac Ailpein, ing. Kenneth MacAlpin; təq. 810, Ayona – 8 fevral 858, Forteviot[d]) — təqribən 834–858-ci illərdə Dal Riada kralı, 843–858-ci illərdə piktlər kralı və Makalpinlər sülaləsinin banisi olan II Alpinin oğlu. Dal Riada taxt-tacına irsən sahiblənən I Kennet 843–850-ci illərdə piktlərin krallığını ihlaq edir və bütün Şotlandiyanı fəth etməyə, eləcə də piktləri assimilyasiya etməyə başlayır. Buna görə də ona An Ferbasax (şot.kelt An Ferbasach, azərb. Fateh) ləqəbi verilmişdir. Onun krallığının paytaxtı Forteviot idi. O, Stratklayd krallığından olan britlərlə, eləcə də Piktlanda basqınlar təşkil edən danimarkalı vikinqlərlə vuruşmuşdur. Əlavə olaraq, I Kennet Skun daşı kimi talismanları Ayonadakı tərk edilmiş monastırdan götürüb başqa bir yerə aparmışdı.
An Vanq
An Vanq (ing. An Wang) – çin əsilli amerikalı mühəndis və sahibkar, Wang Laboratories kompüter şirkətinin banisi
An Vanq 7 fevral 1920-ci ildə anadan olmuşdur.
1948-ci ildə Harvard Universitetinin fizika üzrə doktor elmi dərəcəsini alan Vanq həmin il element bazası maqnit oxlar olan yaddaş qurğularını yaratmışdır. Mikrosxemlərin yaranmasına qədər informasiyanın saxlanması üçün məhz bu qurğulardan istifadə edilirdi. 1951-ci ildə o, ofis kompüterləri və stolüstü kalkulyatorlar istehsal edən Wang Laboratories firmasının əsasını qoyur. 1986-cı ilə qədər şirkətin prezidenti vəzifəsində çalışan Vanq sonradan rəhbərliyi oğlu Frederikə tapşırır.
== İstinadlar ==
== Ədəbiyyat ==
Əliquliyev R., Salmanova P. "İnformasiya cəmiyyəti: Maraqlı xronoloji faktlar", 2013, "İnformasiya Texnologiyaları" nəşriyyatı, 169 s.
AN.T TV
AzNews TV (AN.T) — Mərkəzi qərargahı Stokholmda yerləşən əsasən Azərbaycan dilində fəaliyyət göstərən televiziya kanalı. Kanal 2019-ci ilin iyun ayının 1-dən beş dildə fəaliyyətə başlayıb.
== Haqqında ==
AzNews TV (AN.T) 2019-cu ilin iyunun 1-dən fəaliyyət göstərməyə başlayıb. Kanalın təsisçisi və direktoru insan haqları fəalı, hüquqşünas Saleh Kamranidir. Televiziyanın internet saytı Azərbaycan türkcəsi ilə yanaşı ərəbcə, rusca, ingiliscə və farsca xəbər və material yayımlayır. Verilişləri Stokholmdan yayımlansa da, kanalın proqramlarını dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan müxbir və jurnalistlər hazırlayır. AN.Tnin televiziya proqramları Yahsat peykindən 11900 üfüqlükdə və rəsmi saytında yayımlanır. Saytda istifadəçilərə siyasi, incəsənət, tarix, elm və texnologiya, idman, iqtisadiyyat, hüquq və ətraf mühit daxil olmaqla, ayrı-ayrı bölmələrdə ən son xəbərlər, hesabatlar və təhlillər təqdim edilir. Kanalın hədəfi bütün Azərbaycanın siyasi, sosial və mədəni sahələrində baş verən yenilikləri proqramlarda əks etdirməkdir. AN.T heç bir siyasi, sosial, mədəni, iqtisadi və dini təşkilatın maraqlarını müdafiə etmir və İranın daxili yaxud xaricində heç bir qrupa bağlı deyil.
Alman-an-Provans
Alman-an-Provans (fr. Allemagne-en-Provence, oks. Alemanha de Provença) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azur regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Provans Alpları. Ryo kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Din-le-Ben.
INSEE kodu — 04004.
== Əhalisi ==
2008-ci ildə əhalinin sayı 497 nəfər təşkil edirdi.
== İqtisadiyyatı ==
2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 323 nəfərdən (15–64 yaş) 217 nəfər iqtisadi fəal, 106 hərəkətsiz (fəaliyyət göstərici 67,2%, 1999-cu ildə bu 68,5%) idi. 217 fəal şəxsdən 187 nəfəri (101 kişi və 86 qadın), 30 nəfəri işsiz (14 kişi və 16 qadın) idi.
Amberye-an-Byuje
Amberyö-an-Büje (fr. Ambérieu-en-Bugey) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Amberyö-an-Büje kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Belle.
INSEE kodu — 01004.
== Əhalisi ==
2010-ci ildə əhalinin sayı 13 835 nəfər təşkil edirdi.
Amberyo-an-Domb
Amberyö-an-Domb (fr. Ambérieux-en-Dombes) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Sen-Trivye-syur-Myanyan kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Burk-an-Bres.
INSEE kodu — 01005.
== Əhalisi ==
2010-cu ildə əhalinin sayı 1616 nəfər təşkil edirdi.
== İdarəetmə ==
== İqtisadiyyatı ==
2010-cu ildə əmək qabiliyyətli 1080 nəfərdən (15–64 yaş) 842 nəfəri iqtisadi cəhətdən fəal, 238 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstəricisi 78,0%, 1999-cu ildə 73,0%). Fəaliyyət göstərən 842 sakindən 791 nəfər (432 kişi və 359 qadın), 51 nəfəri işsizdir (18 kişi və 33 qadın). 238 hərəkətsiz 83 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 99 nəfər təqaüdçü, 56 digər səbəblərə görə hərəkətsizdir.
Amberyö-an-Büje
Amberyö-an-Büje (fr. Ambérieu-en-Bugey) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Amberyö-an-Büje kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Belle.
INSEE kodu — 01004.
== Əhalisi ==
2010-ci ildə əhalinin sayı 13 835 nəfər təşkil edirdi.
An-2 təyyarəsi
An-2, Kukruznik — sovet istehsalı olan çoxməqsədli təyyarə. Naqillə möhkəmləndirilmiş qanadlara sahib piston birmühərrikli biplandır. A. D. Şvetsov tərəfindən inkişaf etdirilmiş AŞ-62İR mühərriki ilə təchiz olunmuşdur. An-2 kənd təsərrüfatı, idman, nəqliyyat, təlim, sərnişin təyyarəsi kimi istifadə edilir və bir çox ölkələrin hava qüvvələrinin silahlanmasında yer alır. Bir çox An-2 təyyarəsi 40 ildən çoxdur uçur və onlardan bəzilərinin uçuş müddəti 20 min saata çatır. An-2 universal yüngül təyyarədir.
Qrunt uçuş zolaqlarına qalxma və enmə, kiçik yüklərin daşınması, kənd təsərrüfatında görülən işlər, Şimal ərazilərin kəşfi və tədqiqatı, Sibir və Uzaq Şərq ərazilərinə sərnişin və yüklərin çatdırılması kimi işlər An-2 sayəsində mümkün olmuşdur. An-2 SSRİ-də, Polşada istehsal edilirdi və Çində hələ də istehsalı davam edir. Ümumilikdə, 18 mindən artıq An-2 istehsal edilib və dünyanın 26 ölkəsinə ixrac edilib. An-3 təyyarəsinin peyda olmasına kimi dünyanın ən böyük birmühərrikli biplan təyyarəsi idi.
An Fienip-Riondan
Ann Fienup-Riordan (13 oktyabr 1948, Denver) — ABŞ arxeoloqu. Ən çox Alyaskada yaşan Yupik xalqları ilə maraqlanmışdır. Onun bu xalq haqqında çoxlu işləri vardır.
== Mükafatları ==
1991–2001: İlin tarixi (Alyaska Assosiasiyası tərəfindən)
2001: Hörmətli humanitar müəllim (Alyaska Assosiasiyası tərəfindən)
2001: Denali mükafatı (Alyaska Assosiasiyası tərəfindən)
== İşləri ==
1983 : The Nelson Island Eskimo: Social Structure and Ritual Distribution. Anchorage, AK: Alaska Pacific University Press.
1986 : "When Our Bad Season Comes: A Cultural Account of Subsistence Harvesting & Harvest Disruption on the Yukon Delta". Alaska Anthropological Assn.
1990 : Eskimo Essays: Yup'ik Lives and How We See Them. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press.
1991 : The Real People and the Children of Thunder: The Yup'Ik Eskimo Encounter With Moravian Missionaries John and Edith Kilbuck.
An Fienip Riondan
Ann Fienup-Riordan (13 oktyabr 1948, Denver) — ABŞ arxeoloqu. Ən çox Alyaskada yaşan Yupik xalqları ilə maraqlanmışdır. Onun bu xalq haqqında çoxlu işləri vardır.
== Mükafatları ==
1991–2001: İlin tarixi (Alyaska Assosiasiyası tərəfindən)
2001: Hörmətli humanitar müəllim (Alyaska Assosiasiyası tərəfindən)
2001: Denali mükafatı (Alyaska Assosiasiyası tərəfindən)
== İşləri ==
1983 : The Nelson Island Eskimo: Social Structure and Ritual Distribution. Anchorage, AK: Alaska Pacific University Press.
1986 : "When Our Bad Season Comes: A Cultural Account of Subsistence Harvesting & Harvest Disruption on the Yukon Delta". Alaska Anthropological Assn.
1990 : Eskimo Essays: Yup'ik Lives and How We See Them. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press.
1991 : The Real People and the Children of Thunder: The Yup'Ik Eskimo Encounter With Moravian Missionaries John and Edith Kilbuck.
An Fienup-Riordan
Ann Fienup-Riordan (13 oktyabr 1948, Denver) — ABŞ arxeoloqu. Ən çox Alyaskada yaşan Yupik xalqları ilə maraqlanmışdır. Onun bu xalq haqqında çoxlu işləri vardır.
== Mükafatları ==
1991–2001: İlin tarixi (Alyaska Assosiasiyası tərəfindən)
2001: Hörmətli humanitar müəllim (Alyaska Assosiasiyası tərəfindən)
2001: Denali mükafatı (Alyaska Assosiasiyası tərəfindən)
== İşləri ==
1983 : The Nelson Island Eskimo: Social Structure and Ritual Distribution. Anchorage, AK: Alaska Pacific University Press.
1986 : "When Our Bad Season Comes: A Cultural Account of Subsistence Harvesting & Harvest Disruption on the Yukon Delta". Alaska Anthropological Assn.
1990 : Eskimo Essays: Yup'ik Lives and How We See Them. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press.
1991 : The Real People and the Children of Thunder: The Yup'Ik Eskimo Encounter With Moravian Missionaries John and Edith Kilbuck.
An Luşan üsyanı
An Luşan üsyanı—16 dekabr 755-ci ildən 17 fevral 763-cü ilədək Çində baş vermiş üsyan.
== Tarixi ==
Üsyan Tan sülaləsi dövründə 16 dekabr 755-ci ildə başlayıb Shi Chaonun initihar etməsi ilə 17 fevral 769-cu ildə bitmişdir.
Çin ordusu generalı olan An Luşannın ərəbləri, göytürkləri və Soğdluları öz tərəfinə çəkərək Şimali Çində özünü imperator elan edib Yan sülaləsinin əsasını qoydu.
Kidanlar göytürklərin sadiq müttəfiqi idilər, lakin xaqanlıq öz mövcudluğunu dayandırdıqda onların müqaviməti mənasız göründü. 745-ci ildə kidanların əsas başçısı mübarizəni dayandırdı. O, Sunqariy əyalətinin rəisi oldu.
Lakin Mancuriyadakı sərhəd qoşunlarının korpus rəisi An Luşan kidanların üzərinə hücum etməyi və onları soymağı davam etdirirdi. Hiddətlənmiş kidanlar ayağa qalxdılar, lakin An Luşan onları dağıtdı. Lakin dəyişmiş başçı da müqavimət göstərməyə başladı. Çinlilər An Luşanı bu müharibənin təşəbbüsçüsü hesab edirdilər, guya o üsyançıları sakitləşdirmək və xidmət göstərmək üçün bu toqquşmanı salmışdı.
An Yun-Hva
An Yun-Hva (d. 20 fevral 1981) — Cənubi Koreyanı təmsil edən həndbolçu.
== Karyerası ==
An Yun-Hva Cənubi Koreya yığmasının heyətində 2008-ci ildə Çinin ev sahibliyində baş tutan XXIX Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. Bürünc medal uğrunda oyunda Macarıstan yığmasını 28:33 hesabı ilə məğlub edən Cənubi Koreya yığması, XXIX Yay Olimpiya Oyunlarını 3-cü yerdə başa vurdu və bürünc medal qazandı.
Antonov An-225
Antonov An-225 Mriya (ukr. Мрія - "arzu"; NATO kod adı: Cossack - "Kazak") — dünyanın ən böyük yük təyyarəsi.
1984-1988-ci illərdə Ukrayna SSR-də Antonov konstruktor bürosu tərəfindən Kiyev Mexaniki Zavodunda istehsal edilmişdir. Təyyarənin ilk uçuşu 1988-ci il dekabrın 21-də baş tutmuşdur. Əsas məqsəd böyük raketlərin, kosmik gəmilərin daşınması olmuşdur.
Təyyarənin uzunluğu 84 metr , hündürlüyü 18,1 metr, qanadlarının ucları arasındakı məsafə 88,4 metrdir. Yük kabinəsinin eni 6,4, hündürlüyü 4,4, uzunluğu isə 43 metrdir. Heyətin sayı 7, sərnişin tutumu isə 88 nəfərdən ibarətdir. Təyyarə 450 tonadək yük qaldıra bilir.
== Təyyarənin vurulması ==
27 fevral 2022-ci ildə Ukraynanın xarici işlər naziri Dmitro Kuleba Antonov An-225-in Rusiya-Ukrayna müharibəsi zamanı Rusiya ordusu tərəfindən vurulduğunu bildirdi.
Antonov An-26
Antonov "AN-26" — hərbi nəqliyyat təyyarəsi (NATO kod adı: Curl) cütmotorlu, yüngül, turbopərvanəli nəqliyyat təyyarəsidir və baza modeli Antonov An-24 təyyarəsindən formalaşdırılmışdır və hərbi məqsədlər üçün istifadə edilir. İlk dəfə 1969-cu ildə görülüb, geniş yük rampası ilə bərabər gövdəsinin arxa hissəsində dəyişikliklər həyata keçirilmişdir. Bununla belə An-26 Çində Xian Təyyarə Zavodu tərəfindən lisenziya altında Y-14 adı ilə istehsal edilir. Çinlilər hal-hazırda Y-14 adını Y-7 adı ilə dəyişdirmişdirlər.
Antonov An-70
Antonov "AN-70" hərbi nəqliyyat təyyarəsi (Ukraynaca: Антонов Ан-70) Antonov şirkəti tərəfindən istehsal olunan Ukrayna mənşəli orta mənzilli turbopərvanəli (turboprop) hərbi nəqliyyat təyyarəsidir. 1980-ci illərin sonunda SSRİ dönəmində Antonov Layihə Bürosu tərəfindən Antonov An-12 təyyarələrinin yerini almaq məqsədilə yaradılmışdır. 1990-cı illərin əvvəllərində SSRİ-nin dağılmasından sonra, layihə Rusiya və Ukrayna arasında müştərək oldu. İlk prototipin uçuşu 1994-cü ilin dekabr ayında baş tutmuşdur. Təyyarənin çoxsaylı problemləri səbəbindən istehsalını yenidən həyata keçirmək üçün baş tutan cəhdləri uğursuzluğa düçar olmuşdur.
Anyer-an-Devolyui
Anyer-an-Devolüi (fr. Agnières-en-Dévoluy, oks. Anhera en Devoluí) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azür regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Alplar. Kommunanın dairəsi — Qap. Sent-Etyen-an-Devolüi kantonuna daxildir.
INSEE kodu — 05002.
== Əhalisi ==
2008-ci ildə əhalinin sayı 266 nəfər təşkil edirdi.
== İqtisadiyyatı ==
2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 175 nəfərdən (15-64 yaş) 141 nəfəri iqtisadi cəhətdən fəal, 34 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstəricisi 80.6%, 1999-cu ildə 81.8%). Fəal olan 141 nəfərdən 134 nəfər (73 kişi və 61 qadın), 7 nəfər işsiz (1 kişi və 6 qadın) idi.
Aryen-an-Betmal
Aryen-an-Betmal (fr. Arrien-en-Bethmale) — Fransada kommuna, Cənub-Pireneylər regionunda yerləşir. Departament — Aryej. Kastiyon-an-Kuzeran kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Sen-Jiron.
INSEE kodu — 09017.
== Əhalisi ==
2008-ci il üçün kommunanın əhalisi 101 nəfər təşkil edirdi.
== İqtisadiyyatı ==
2007-ci ildə 54 yaşda (15-64 yaş arasında) 36 nəfər iqtisadi fəal, 18 nəfər fəaliyyətsiz (fəaliyyət göstərici 66,7%, 1999-cu ildə 56.1%) idi. Fəal olan 36 nəfərdən 31 nəfər (17 kişi və 14 qadın), 5 nəfər işsizdir (4 kişi və 1 qadın). 18 hərəkətsiz 1 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 13 nəfər təqaüdçü, 4 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir..
Baye-an-Frans
Baye-an-Frans (fr. Baillet-en-France) — Fransada bələdiyyə , region — İl-de-Frans, departament — Val-d’Uaz, rayon — Sarsel. Əhalisi — 1 787 nəfər (2004).
Bələdiyyə Paris şəhərinin 24 km şimalında, Serji belediyyənin 18 km şərqdə məsafədə yerləşir.
Burk-an-Bres
Burk-an-Bres (fr. Burk-an-Bres) — Fransanın şərqində şəhər. En departamentinin inzibati mərkəzi.
== Əhalisi ==
Əhalisi 40,1 min (2010).
== Coğrafiyası ==
Yura dağlarının ətəyində, Ressuz çayı sahilində yerləşir. Avtomobil və dəmiyolları qovşağı.
== Tarixi ==
Roma yaşayış məskəninin yerində meydana gəlmişdir. Təqribən 1250-ci ildə şəhər statusunu almışdır. 12-ci əsrdən Savoyya hersoqluğunun tərkibində olmuş, 1601-ci ildə Fransanın tərkibinə qatılmışdır.
== Memarlığı ==
Bru monastırı (1506–12; Cənubi Niderland, İtaliya, Burqundiya və Fransa ustaları; 3 kluatrdan biri 15-ci əsr), onun nəzdində son qotika üslubunda kilsə (1513–32; memar L. van Bohem; J. Perrealın layihəsinə əsasən; zəngin heykəltaraşlıq dekoru olan qala fasadı; Lion emalatxanalarında hazırlanmış A. Dürer və Tisianın əsərlərinin motivləri üzrə xorun polixrom vitrajları, 1525–31); Notr-Dam kilsəsi (1505–1654), karkaslı evlər (15 əsrin sonu – 16-cı əsr), Savoyya hersoqlarının qəsri (16-cı əsr), Burmayer məhəlləsinin imarətləri (18-ci əsr), Ratuşa (1771), teatr (1787) var.
"Həyatın 12 qaydası: Xaos üçün antidot"
"Həyatın 12 qaydası: Xaos üçün antidot" — 2018-ci ildə kanadalı klinik psixoloq və psixologiya üzrə professor Cordan Piterson tərəfindən yazılmış özünə yardım kitabı. Müəllif kitabda abstrakt əxlaqi prinsiplər, psixologiya, mifologiya, din və şəxsi təcrübələr haqqında yazılmış esselər vasitəsilə insanlara həyat məsləhəti verir. Kitab 2018-ci il yanvarın 16-da Birləşmiş Krallıqda, yanvarın 23-də isə Kanadada nəşr olunmuş, 3 milyondan çox nüsxəsi satılmışdır.
== 12 qayda ==
Çiyinlərinizi dik tutub düz dayanın.
Özünüzə kömək etmək cavabdehliyinizin olduğu biri kimi davranın.
Sizin üçün hər şeyin ən yaxşısını istəyən insanlarla dost olun.
Özünüzü dünən olduğunuz halınızla müqayisə edin, başqasının bugünkü halı ilə yox.
Övladlarınıza sizin onları sevməmənizə səbəb olan şeyləri etməyə icazə verməyin.
Dünyanı tənqid etməzdən əvvəl öz evinizi səliqəyə salın.
Əlverişli olanı yox, mənalı olanı edin.
"Müqəddəs Anna" ordeni
Müqəddəs Anna ordeni — 1735-ci ildə təsis edilmiş Rusiya imperiyasının ali mükafatı.
== Xarici keçidlər ==
(rus.) Order of St. Anna Arxivləşdirilib 2008-11-07 at the Wayback Machine
(rus.) History of the order of St.
"Müqəddəs apostol Andrey Pervozvannı" ordeni (Rusiya Federasiyası)
Müqəddəs apostol Andrey Pervozvannı ordeni — Rusiya Federasiyasının ali ordeni. Rusiya Federasiyası Prezidentinin 1 iyul 1998-ci il tarixli "Müqəddəs apostol Andrey Pervozvannı ordeninin bərpası Barədə" 757 saylı fərmanı ilə bərpa olunub..
== Nizamnamə ==
Rusiya Federasiyasının Prezidenti Boris Yeltsinin1 iyul 1998-ci il tarixli "Müqəddəs apostol Andrey Pervozvannı ordeninin bərpası Barədə" 757 saylı fərmanından çıxarış:
Müqəddəs apostol Andrey Pervozvannı ordeni Rusiya Federasiyasının ali dövlət mükafatı sayılır.
Müqəddəs apostol Andrey Pervozvannı ordeni ilə və digər vətəndaşlar Rusiya Federasiyasının görkəmli dövlət və ictimai xadimləri, Rusiyanın şöhrəti və əzəməti çiçəklənməsinə səbəb olan müstəsna xidmətlərinə görə təltif olunur.
Xarici dövlətlərin başçıları və hökumət rəhbərləri Rusiya Federasiyası qarşısında görkəmli xidmətlərinə görə Müqəddəs apostol Andrey Pervozvannı ordeni ilə təltif oluna bilər.
Müqəddəs apostol Andrey Pervozvannı ordeninin nişanı bu orden zəncirindən və ya rozetdə çiyin üzərində dolaşır. Müqəddəs apostol Andrey Pervozvannı ordeninin nişanın zəncirində taxılmasına xüsusilə təntənəli hallarda yol verilir. Rozetdə çiyin üzərində onun Müqəddəs apostol Andrey Pervozvannı ordeninin işarəsi sağ çiynə keçirilir. Müqəddəs apostol Andrey Pervozvannı ordeninin ulduzu sinənin sol tərəfində, aşağıda orden kötükləri, orden özü solda yerləşir.
Döyüş əməliyyatlarında fərqlənməyə görə nişanını və ulduz ordeni ilə təltif edilmiş Müqəddəs apostol Andrey Pervozvannı qılınclarla ilə verilir.
"Qarabağ bülbülləri" ansamblı
"Qarabağ bülbülləri" ansamblı — bədii rəhbəri Murad Rzayevdir.
Ansambl dünyanın əksər ölkələrində Azərbaycanı mahnı festivallarında təmsil edərək, 40 qızıl medal, 100-dən cox fəxri fərman almış, 12-sənədli və bədii filmlədə çəkilərək Zaqafqaziya Ümumittifaq və Beynəlxalq Festivallar Laureatı adına layiq görülmüşdür.
== Mükafatları ==
Sovet İttifaqı Mərkəzi komitəsinin mükafatı
SSRİ Xalq Təsərrufatı Nailiyyətlər Sərgisinin mükafatı
Ağdam Rayon Partiya Komitəsinin mükafatı
Ümumittifaq Komsomolun Mərkəzi Komtəsinin mükafatı
Pioner Təşkilatının Mərkəzi Komitəsinin mükafatı
== Həmçinin bax ==
Qarabağ bülbülləri (film, 1977)
Oğlan (film, 1984)
== Xarici keçidlər ==
Şirinov E. "Qarabağ bülbülləri"nin yaradıcısı kimdir. "Təzadlar" qəzeti, 20 may 2008, səh. 8.
"Qəhrəman Ana" fəxri adı
Qəhrəman Ana — SSRİ-də çoxuşaqlı analara verilən fəxri ad. Ad və eyniadlı orden SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 8 iyul 1944-cü il tarixli qərarı ilə təsis edilib.
Azərbaycanda çoxuşaqlı analara keçmiş SSRİ dövründə daha çox rast gəlinib. Amma sovetlər ölkəsində, o cümlədən Azərbaycanda hansısa qadının 18 övlad dünyaya gətirdiyi barədə heç yerdə məlumat getməyib. Bununla belə, sovet hökuməti 10 və daha çox uşaq doğub böyüdən qadınların sosial qayğısını ittifaq dağılan günədək diqqət mərkəzində saxlayıb. Belə qadınlar həm də "Qəhrəman ana", "Şöhrət", "Analıq şöhrəti", "Analıq şərəfi" ordenləri, "Arxa cəbhədə fədakar əməyə görə", "Rəşadətli əməyə görə" kimi orden və medallarla fərqləndirilib. Pensiya təminatı zamanı məhz bu insanlara böyük güzəştlər olunub.
Sovet hökumətinin müxtəlif orden və medalları, o cümlədən "Qəhrəman Ana" ilə təltif etdiyi qadınlardan Azərbaycanda indi də yaşayan var. Amma onların nə hansısa sosial güzəştləri qüvvədədir, nə də dəqiq sayı bilinir.
Azərbaycanda "Qəhrəman ana"ların sayı barədə sonuncu statistik hesablama 2005-ci ildə aparılıb.
"Qəhrəman ana" ordeni
Qəhrəman Ana — SSRİ-də çoxuşaqlı analara verilən fəxri ad. Ad və eyniadlı orden SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 8 iyul 1944-cü il tarixli qərarı ilə təsis edilib.
Azərbaycanda çoxuşaqlı analara keçmiş SSRİ dövründə daha çox rast gəlinib. Amma sovetlər ölkəsində, o cümlədən Azərbaycanda hansısa qadının 18 övlad dünyaya gətirdiyi barədə heç yerdə məlumat getməyib. Bununla belə, sovet hökuməti 10 və daha çox uşaq doğub böyüdən qadınların sosial qayğısını ittifaq dağılan günədək diqqət mərkəzində saxlayıb. Belə qadınlar həm də "Qəhrəman ana", "Şöhrət", "Analıq şöhrəti", "Analıq şərəfi" ordenləri, "Arxa cəbhədə fədakar əməyə görə", "Rəşadətli əməyə görə" kimi orden və medallarla fərqləndirilib. Pensiya təminatı zamanı məhz bu insanlara böyük güzəştlər olunub.
Sovet hökumətinin müxtəlif orden və medalları, o cümlədən "Qəhrəman Ana" ilə təltif etdiyi qadınlardan Azərbaycanda indi də yaşayan var. Amma onların nə hansısa sosial güzəştləri qüvvədədir, nə də dəqiq sayı bilinir.
Azərbaycanda "Qəhrəman ana"ların sayı barədə sonuncu statistik hesablama 2005-ci ildə aparılıb.
"Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı
"Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı — Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illik yubileyi münasibətilə SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 5 noyabr 1969-cu il tarixli Fərmanı ilə təsis edilmişdir.
== Təltif olunanlar ==
9 milyon işçi-çalışan, 2 milyon hərbi qulluqçu və təxminin 5 min xarici vətəndaş olmaqla yanaşı 11 milyondan çox insan bu medalla təltif edilmişdir.
== Təsviri ==
Medal bürüncdən istehsal edilmişdir və 32 mm diametrli bütöv dairə şəklindədir.
Medalın üz tərəfində tutqun fonda sola çevirilmiş V. İ. Leninanın qabarıq profil təsviri yerləşdirilmişdir. Aşağı hissədə isə — "1870–1970" tarixi.
Medalın arxa tərəfində tutqun fonda çevrə üzrə yuxarı hissədə "Şanlı əmək üçün" və ya "Hərbi şücaət üçün" yazısı, onun altında oraq və çəkic təsviri və yazı "V. İ. Leninin anadan olmasının 100 illiyinin qeyd edilməsi şərəfinə". Aşağı hissədə isə — kiçik beş ulduz yerləşdirilmişdir.
Xarici vətəndaşların mükafatlandırılması üçün hazırlanmış medalın arxasında — "Şanlı əmək üçün" və ya "Hərbi şücaət üçün" yazılar yoxdur.
Medalın kənarları bortla haşiyələnmişdir.
"Çinar" rəqs ansamblı
"Çinar" rəqs ansamblı — 1959-cu ildə Nəriman Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunda yaradılmış qızlardan ibarət xalq rəqs ansamblı.
Ansamblın ilk rəhbəri Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının solisti Əminə Dilbazi olmuşdur.
"Çinar" öz səhnə həyatına "Çinar" rəqsi ilə qədəm qoymuşdur. Sonralar ansamblın ifasında "Bənövşə", "Ceyran" rəqsləri yaranmışdır.
== Müvəffəqiyyətləri ==
Yarandığı müddətdən 3 ay sonra Moskva şəhərində keçirilən Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənəti ongünlüyündə iştirak etdi. İlk qastrol səfərində müvəffəqiyyət qazanan "Çinar"ı tamaşaçılar "Beryozkanın" kiçik bacısı adlandırırdılar. Ansambl ÜİLKGİ MK-nın Fəxri fərmanı ilə təltif olundu. Moskvadakı müvəffəqiyyətindən sonra "Çinar"a xalq ansamblı adı verildi. Ansamblın fəallarından dördü Azərbaycan Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanına, kollektivin bədii rəhbəri Əminə Dilbazi isə Azərbaycan xalq artisti adına layiq görüldü.
1970-ci illərdən başlayaraq "Çinar" həm ölkədə və həm də xaricdə tanınmağa başladı.
10 Noyabr Atatürkün anım günü ve Atatürk həftəsi
10 Noyabr Atatürkün anım günü və Atatürk həftəsi — 10 noyabr 1938-ci ildə saat 09:05-də həyatını itirən, Türkiyə qurucusu və ilk prezidenti Mustafa Kamal Atatürk xatirəsinə hər il tutulan milli yasdır. 10 noyabr gününü əhatə edən Atatürk Həftəsi isə Atatürkün yurd daxilində anıldığı, qanun və inqilablarının izah edildiyi, radio və televiziyada danışıqlarının öz səsindən nümayiş olunduğu, Atatürklə əlaqədar filmlərin göstərildiyi; Noyabrın 10–16-dək davam edən həftə adlanır.
10 noyabr günləri saat 09: 05-də fit səsləriylə birlikdə Türkiyə daxilində 2 dəqiqə sükutla Atatürk xatirəsinə hörmət duruşuna keçilir. Ardından Türkiyə Böyük Millət Məclisi binası önündəki bayraqlar xaric, Türkiyədəki bütün rəsmi binalarda və ölkənin xarici nümayəndəlikləri bayraqları, yas göstəricisi olaraq yarıya endirilər. Anıtqəbirdəki bayraqlar digər günlərdə heç bir səbəbə görə yarıya endirilmir. Bayraq daimi qaldırılmadığı yerdə bayraq əvvəlcə göndərən tərəfə çəkilir; sonra iki dəfə azalır.
== Rəsmi mərasimlər ==
=== Anıtqəbirdə təşkil edilən mərasimlər ===
Paytaxt Ankaradakı mərasimlər prezidenti, prezidenti müavini, Məclis Başçısı, Məclisdə qrupu olan siyasi partiyaların ümumi başçıları, Baş qərargah Başçısı, qüvvət komandirləri və digər dövlət nümayəndələrinin iştirakı ilə Anıtkqəbirdə həyata keçirilir. Mərasim Aslan Yolunda gəzinti ilə başlayır. Yürüşdən sonra Prezident Atatürkün məqbərəsinə çələng qoyur. 09:05-də dövlət adamları iki dəqiqə sükut içində dayanır və İstiqlal Himnini oxuyur.
10 Noyabr Atatürkün anım günü və Atatürk həftəsi
10 Noyabr Atatürkün anım günü və Atatürk həftəsi — 10 noyabr 1938-ci ildə saat 09:05-də həyatını itirən, Türkiyə qurucusu və ilk prezidenti Mustafa Kamal Atatürk xatirəsinə hər il tutulan milli yasdır. 10 noyabr gününü əhatə edən Atatürk Həftəsi isə Atatürkün yurd daxilində anıldığı, qanun və inqilablarının izah edildiyi, radio və televiziyada danışıqlarının öz səsindən nümayiş olunduğu, Atatürklə əlaqədar filmlərin göstərildiyi; Noyabrın 10–16-dək davam edən həftə adlanır.
10 noyabr günləri saat 09: 05-də fit səsləriylə birlikdə Türkiyə daxilində 2 dəqiqə sükutla Atatürk xatirəsinə hörmət duruşuna keçilir. Ardından Türkiyə Böyük Millət Məclisi binası önündəki bayraqlar xaric, Türkiyədəki bütün rəsmi binalarda və ölkənin xarici nümayəndəlikləri bayraqları, yas göstəricisi olaraq yarıya endirilər. Anıtqəbirdəki bayraqlar digər günlərdə heç bir səbəbə görə yarıya endirilmir. Bayraq daimi qaldırılmadığı yerdə bayraq əvvəlcə göndərən tərəfə çəkilir; sonra iki dəfə azalır.
== Rəsmi mərasimlər ==
=== Anıtqəbirdə təşkil edilən mərasimlər ===
Paytaxt Ankaradakı mərasimlər prezidenti, prezidenti müavini, Məclis Başçısı, Məclisdə qrupu olan siyasi partiyaların ümumi başçıları, Baş qərargah Başçısı, qüvvət komandirləri və digər dövlət nümayəndələrinin iştirakı ilə Anıtkqəbirdə həyata keçirilir. Mərasim Aslan Yolunda gəzinti ilə başlayır. Yürüşdən sonra Prezident Atatürkün məqbərəsinə çələng qoyur. 09:05-də dövlət adamları iki dəqiqə sükut içində dayanır və İstiqlal Himnini oxuyur.
2015 Ankara partlayışları
2015 Ankara partlayışları (türk. 2015 Ankara saldırısı) - 2015-ci ilin 10 oktyabr tarixində Türkiyənin paytaxtı Ankara vilayətinin Ulus səmtində yerli vaxtla saat 10:04-da baş vermiş bombalı intihar hücumu. Terror aktı nəticəsində ən azı 80 nəfərin həlak olduğu və 126 nəfərdən çox şəxsin yaralandığı bildirilir.
2015 Ankara terror aktı
2015 Ankara partlayışları (türk. 2015 Ankara saldırısı) - 2015-ci ilin 10 oktyabr tarixində Türkiyənin paytaxtı Ankara vilayətinin Ulus səmtində yerli vaxtla saat 10:04-da baş vermiş bombalı intihar hücumu. Terror aktı nəticəsində ən azı 80 nəfərin həlak olduğu və 126 nəfərdən çox şəxsin yaralandığı bildirilir.
2016 Ankara hücumu
2016 Ankara hücumu (türk. 2016 Ankara saldırısı) — 2016-cı ilin 17 fevral tarixində Türkiyənin paytaxtı Ankara vilayətinin Kızılay səmtində yerli vaxtla saat 18:30-da baş vermiş bombalı hücumu. Terror aktı nəticəsində ən azı 28 nəfərin həlak olduğu və 61 nəfərdən çox şəxsin yaralandığı bildirilir.
2016 Silk Way Airlines Antonov An-12 qəzası
Silk Way Airlines Antonov An-12 qəzası — 18 may 2016-cı ildə Bakı vaxtı ilə təxminən saat 18:30 radələrində Silk Way Airlines-ə məxsus Antonov An-12 yük təyyarəsi Cənubi Əfqanıstandakı Duayer hava limanından Türkmənistandakı Meri Beynəlxalq hava limanı getmək üçün havaya qalxarkən qəza edib. 1963-cü ildə hazırlanan bu təyyarənin etibarlılıq müddəti artıq 2016-cı il oktyabr ayında bitməli idi. Təyyarə əsaslı təmirdən sonuncu dəfə 1991-ci ildə keçib. Tez-tez texniki qulluğa ehtiyacı olan bu təyyarələrin istehsalı dayandırılmışdır və bu cür təyyarələri Asiyanın bir çox ölkələrində, Avropa ölkələrində istehsal və istismarına qadağa qoyulmuşdur. Azərbaycan Respublikasının Mülki Aviasiya Administrasiyasından araşdırma üzrə komissiya qəza yerinə getmişdir. Komissiya tərəfindən texniki qulluğun düzgün göstərilməməsi nəticəsində mühərrikin imtina etməsi müəyyən edilmişdir.
2017 Aeroqaviota Hava yolları An-26 qəzası
2017 Aeroqaviota Hava yolları An-26 qəzası, 29 aprel, 2017-ci il tarixində Kubada baş vermiş və 8 nəfərin ölümü ilə nəticələnən aviasiya olayı.
== Təyyarə ==
Qəzaya uğramış təyyarənin növü Antonov An-26.
== Qəza ==
Qustavo Rizo, Havanadan Pinar-del-Rio vilayətinə uçan təyyarə havaya qalxdıqdan bir müddət sonra yoxa çıxıb. Daha sonra radarlardan itmiş An-26 sərnişin təyyarəsinin qəzaya uğradığı məlum olub. İlkin məlumatlarda təyyarənin sərnişin daşıdığı və ekipaj üzvləri ilə birlikdə 39 nəfərin olduğu bildirilsədə, daha sonra təyyarənin hərbi təyyarə olduğu və 8 nəfər heyəti olduğu təsdiqləndi. Təyyarədə olan 8 nəfərin hamısı qəza zamanı həlak olmuşdur.
== Araşdırma ==
Kuba İnqilabçı Silahlı Qüvvələr Nazirliyi tərəfindən qəzanı araşdırmaq üçün komissiya yaradılıb.
2017 Cənubi Sudan Antonov An-26 qəzası
2017 Cənubi Sudan Antonov An-26 qəzası, Cənubi Sudanda baş vermiş aviasiya olayı. 20 mart, 2017-ci il tarixində Cənubi Suprem Hava yollarına məxsus Antonov An-26 tipli təyyarə Yuba Beynəlxalq Havalimanından, Vau Havalimanına daxili uçuş həyata keçirərkən qəzaya uğrayıb. Təyyarə Vau Havalimanına endikdən sonra alışmağa başlayıb.
== Təyyarə ==
Qəzaya uğramış təyyarənin növü Antonov An-26.
90 Antiope
90 Antiope — xarici asteroid kəmərində ikiqat asteroiddir. 1866-cı il oktyabrın 1-də Robert Lüter tərəfindən aşkar edilmişdir. 2000-ci ildə bir-birinə yuvarlanan iki ədəd demək olar ki, bərabər ölçüdə olan orqanlardan meydana gəldiyi təsbit edildi. Orta hesabla 88 km və 84 km arasında olan hər iki komponent 500 asteroiddən biridir. Antiope oxşar orbital elementləri paylaşan asteroidlərin Themis ailəsidir.
== Adlandırma ==
Antiopun 90 nömrəli sayında bu, aşkar olunacaq 90-cı asteroid olduğunu göstərir. Müvafiq adı Yunanıstan mifologiyasından gəlir, amma Ampion və ya Antiopyanın Amfion və Zetusun anası Antiopiya olub-olmaması mübahisəlidir.
Antiope-nin ikili təbiətinin aşkar edildiyi gündən "Antiope" adı texniki cəhətdən S / 2000 (90) 1-ə malik olan kiçik komponentlə texniki cəhətdən iki komponentdən bir qədər böyükdür, lakin "Antiope" adı da istifadə olunur bir bütün olaraq ikili sistemə müraciət etməkdir.
== Xüsusiyyətləri ==
Antiope ən əlamətdar xüsusiyyətidir ki, demək olar ki, bərabər ölçülü iki komponentdən ibarətdir (kütlə arasındakı fərqi 2,5% -dən azdır), həqiqətən "ikili" asteroid edir. Onun ikili təbiəti 10 avqust 2000-ci ildə Mauna Kea Keck teleskopunda adaptiv optika istifadə edərək astronomlar qrupu tərəfindən aşkar edilmişdir.
ABŞ bayrağına Sədaqət Andı
ABŞ bayrağına Sədaqət Andı (Pledge of Allegiance) - bir and, mətnin müəllifi F. Bellamidir. İlk dəfə 1892-ci il oktyabrın 12-də Kolumb Günü qeyd olunanda işlədilmişdir. İndiki versiyası 1954-cü ildə qəbul edilmişdir.
== Mətni ==
Mən bir Allah təbəəlyində vahid, azad və hamı üçün ədalətli olan bir milləti təmsil edən Amerika Birləşmiş Ştatlarının bayrağına və respublikaya sədaqətimə anda içirəm.
AMEA Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutu
Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu - Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının strukturuna daxil olan elmi təşkilat.
== Tarixi ==
İnstitut 8 iyul 1993-cü ildə yaradılmışdır. İşçilərinin ümumi sayı 269 nəfərdir.
1974-cü ildə Tarix İnstitutunun müvafiq şöbələri əsasında institutun nəzdində Arxeologiya və Etnoqrafiya Sektoru yaradılmış, 1993-cü ildən isə həmin Sektor Azərbaycan EA tərkibində müstəqil Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutuna indiki Arxeologiya və Antropologiya İnstitutuna çevrilmişdir. 2024-cü ildə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu adlandırılmışdır.
=== Əsas fəaliyyət istiqamətləri ===
Azərbaycanda Arxeologiya və Antropologiya elmləri sahəsində fundamental və innovasiya xarakterli elmi tədqiqatların həyata keçirilməsidir.
=== Əsas elmi nəticələr ===
Azərbaycan arxeoloqlarının uzun illər ərzində apardıqları tədqiqatlar nəticəsində ölkəmizin dünyada ən qədim insan məskənlərindən, erkən sivilizasiya mərkəzlərindən biri olması maddi faktlarla sübuta yetirilmişdir. Aparılan araşdırmalar nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, Azərbaycanda qədim insanlar hələ iki milyon il əvvəl məskunlaşmışdır. Erkən əkinçilik mədəniyyətlərinə aid yaşayış məskənləri, tunc dövrünün yaşayış yerləri, şəhər tipli abidələri, yüzlərlə qəbirləri, antik və orta əsrlərə aid şəhərlər və s. çoxsaylı abidələr qazılıb tədqiq edilmişdir.Aparılan araşdırmalar Azərbaycanın qədim dövr tarixinin bir sıra qaranlıq səhifələrinə işıq salmış və bu elmi nailiyyətlər vətənimizin tarixinin yazılması üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən maddi faktların aşkara çıxarılması ilə nəticələnmişdir.